Turbo Nedir? Nasıl Çalışır?
Turbocharger sistemleri, güçlendirilmiş endüksiyon sistemleridir. Bir akışkan olan havayı, kompresyonla yanma odası olan silindirlere gönderirler. Havayı sıkıştırmanın avantajı, silindirlere daha fazla oksijen gönderebilme imkanı demektir. Böylece; daha fazla yakıt (benzin) girdisi sağlanır. Bu sayede her patlamadan daha fazla güç elde edilir. Turbocharger uygulanmış bir motor, standart motorlardan daha fazla güç sağlar. Ayrıca şunu da gözardı etmemek gerekir ki motorun ağırlık/performans oranı önemli oranda artar.
Buji bakımı ve temizliği
Maksimum araçların 10 bin kilometre bakımında temizlenmesi, kullanım şartlarına göre 15 bin – 30 bin kilometre arası değiştirilmesi gerekmektedir.
Bujilerin ömrünü etkileyen unsurlar kötü yakıt ve motor sistemi ayarları olabilir. Genellikle araçların yaptığı teklemeler, artış gösteren yakıt sarfiyatı, geç hızlanma bujiden kaynaklanan sorunlar olabildiğinden bujilerin bakımı ve temiliği önemlidir.
Bujinizin bakıma veya temizliğe ihtiyacı olduğunu nasıl anlarsınız;
- Bujilerde ki tırnak aralığı kontrol edilmeli, ayar bozuksa fabrika verilerine göre ayarlanmalıdır,
- Bujiler söküldüğünde yağ birikintisi varsa yanma odasına fazla yakıt giriyor demektir,
- Bujinin izolatör ucu, elektrotları ve gövdesinde kurum varsa karbüratör veya enjeksiyon ayarında bozukluk var demektir,
- Buji elektrotları kaynamışsa ve üzerinde yabancı maddeler toplanmışsa, zamansız ateşleme sonucunda aşırı yükleme olmuş demektir,
- Bujiler alınan darbe sonucu hasar görmüşse,
Buji değişimi veya temizliği sırasında dikkat edilecek hususlar;
- Buji söküldüğünde silindirlere yabancı madde, toz, pislik gitesini önlemek için biraz gevetilip etrafının temizlenmesi,
- Buji çok sıkı takılmış ise dişlilere gelecek şekilde yağlanması ve silindir kafasına zarar vermeden bujilerin sökülmesi,
- Bujileri takarken bujinin ve motorun birbirine temas eden yüzeylerinin temizliği,
- Gevşek takılan bujiler silindir kompresyon basınçlarını düşürdüklerinden motorun çekişini düşürür ve yakıt sarfiyatını arttırır,
- Bujilerin önce elle sonra yeni bujiler için 90 derece eski bujiler için 30 dereceyle anahtarla sıkılması gerekmektedir. Konik yüzeyli bujilerde anahtarla sıkma derecesi 15dir.
- Buji kablolarını temizlik esnasında kontrol ediniz, Buji kablolarında çatlak, yanma, sürtünmeden dolayı aşınma ve üzerinde yağ olmamasına özen gösteriniz,
- Buji kablolarınının birbirine temas etmemesine ve gereğinden uzun olmamasına dikkat ediniz,
- Aracınızın orjinal buji markasını kullanmaya devam etmeye özen gösteriniz.
Klima arızası ve bakımı
Klimanız soğutmuyorsa, gazı bitmiş olabilir. Gazın bitme nedeni ise, gaz borularındaki bir çatlaktan gaz kaçağı olmasıdır. Bu gibi durumlarda, gaz kaçağının tespit edilmesi, daha sonra da gazın tamamlanması gerekir.
Klima radyatöründe arıza olması, radyatör pervanelerinden birinin arızalanması da klimanın düzgün çalışmasını engeller. Radyatör üzerinde birikmiş toz, ölü böcekler, yapraklar da klimadan verim almayı engeller. Soğutmadan azami verimin alınması için periyodik kontroller sırasında bu tür birikimleri temizlemek gerekir.
Klimanın düzenli çalışması için, kompresör tahrik kayışının gerginliğinin ayda bir kez serviste kontrol edilmesi gerekir. Yetkili servislerde, tahrik kayışının gerginliğini kontrol etmek için aşağı doğru bastırılıyor. Kayış normalden fazla gevşekse, klima yeterince soğutmaz.
Kılima arızası nasıl tespit edilir?
Klimanız arızalıysa veya yeterince soğutmuyorsa mutlaka bir servise ya da klima tamirhanesine gitmelisiniz. Serviste klima arızası şöyle kontrol ediliyor:
- Klima gaz borularında gaz kaçağı olup olmadığı kontrol ediliyor. Gaz kaçağı varsa, kaynağı tespit edilir.
- Gaz kaçağı yoksa, klima radyatörünün üzerinde pisliklere ve radyatörün korozyon nedeniyle tıkanıp tıkanmadığına bakılır.
- Radyatörde sorun yoksa, radyatör pervaneleri kontrol edilir.
- Gaz kaçağı veya diğer arızalar tamir edildikten sonra, özel bir cihazla klimanın gazı tamamlanıyor. Böylece otomobilinizdeki sorunsuz klimanızla bunaltıcı sıcaklarda serin serin seyahat edebileceksiniz.
Klimayı çalıştırırken nelere dikkat etmeli?
- Otomobilin motoru çalıştırılmadan ve motor ısıtılmadan kesinlikle klima açılmamalı.
- Isınmış havanın hızla dışarı çıkabilmesi için camlar kısa bir süre açık tutulmalı.
- Klima çalıştığı zaman kalorifer düğmesi soğuk konumunda olmalı.
- Motor çalıştıktan sonra klima önce düşük devirde, istenilirse daha sonra yüksek devirde çalıştırılmalı.
- Klima açıldığında havanın sürücü ve yolculara direkt gitmemesine dikkat edilmeli. Üflemeler tabana ve camlara verilmeli.
İdeal klima bakımı nasıl olur?
- Klimanın verimli çalışmasını sağlamak için belirli periyotlarla kontrol ettirilmeli.
- En az 6 ayda bir soğutma gazı kontrol edilmeli.
- Klimada arıza olduğunda yetkili olmayan kişi ve kuruluşlara kontrol ettirilmemeli. Yetkili servislere götürülmeli.
- Klimada hangi gaz kullanılıyorsa, gaz yenilendiğinde de aynı gazı kullanılmalı. Sistem elemanlarıyla uyumlu olmayan gazlar kullanılmamalı.
- Kış olsa bile klima donanımının sürekli olarak randımanlı çalışmasını sağlamak için ayda bir kez en az 10 dakika klimayı çalıştırmalı.
Fren bakımı ihmale gelmez
Frenler, otomobilin hayati önem taşıyan unsurlardan biridir. Her 10 bin km’de bir kontrol edilmesi gereken frenler, sizi ve ailenizi olası kazalardan korur.
Türkiye’de bir türlü önüne geçilemeyen trafik kazalarında, fren sistemi iyi çalışmayan araçların payı büyüktür. Bir aracın fren sistemi iyi çalışmıyorsa, durma mesafesi uzak ve kritik durumlarda kazaya neden olur. Bu gibi araçlarda frene basıldığında araç normal mesafede durmadığı gibi sağa veya sola çekerek otomobilin kontrolden çıkmasına da yol açar. Frenleri kötü olan bir araçla kent içinde düşük hızda giderken belki bir sorun yaşamayabilirsiniz ama yüksek hızda risk bir hayli artar ve durmanız gereken bir anda her şey için geç kalmış olabilirsiniz.
Fren sistemi hangi parçalardan oluşuyor?
Fren sistemi; merkez pompası, fren boruları, fren balataları, kampanalar ve disklerden oluşur. Tekerleğin ortasında bulunan diskler, tekerlekle birlikte döner, fren pedalına basıldığında sürtünme diskin iki tarafında gerçekleşir. Fren hidroliğinin yaptığı basınç sonucu piston, gücü balatalara aktarır, fren balataları diski iki taraftan sıkıştırarak aracın durmasını sağlar.
Kampanalı fren sistemindeyse pedalına basıldığında, merkez pompası içindeki pistonun itmesiyle hidrolik harekete geçer. Hareket halindeki hidrolik, tekerlek silindirlerindeki pistonlara bağlı olan fren pabuçlarını dışa doğru açarak balataların kampanayı sıkıştırmasını sağlar. Ayak fren pedalından çekildiğinde, fren tablasındaki yaylar pabuçtan geri çeker. Ayrıca fren pedalına bağlı olan bir yay da itme çubuğunu geri çeker ve frenler serbest hale gelir.
Frenler neden patlar?
Fren sisteminin sağlıklı çalışmasında hidroliğin fonksiyonu çok önemlidir. Havanın sürekli sıcak olduğu bölgelerde kullanılan bir aracın hidrolik yağı eskimişse ve aracın frenleri sıkça kullanılıyorsa, frenlerin her an boşalma riski var demektir. Eskimiş hidrolik yağı havanın da sıcak olmasıyla birlikte iyice kaynar ve frenlerin boşalmasına neden olur. Frenler boşaldığında kesinlikle tutmaz. Bu yüzden fren hidroliği kontrol edilmeli ve 1.5 yılda bir kez değiştirilmelidir. Fren hortumlarında aşınma ve delinme olduğunda da fren patlar.
Sahte balatalara dikkat!
Fren balataları, otomobil ve sürücüsünün güvenliğinin sağlanmasında temel unsurlardan biridir. Balataların kaliteli olması frenlerin performansını artırır.
Fren konusunda 21 yıldır hizmet veren Güç Fren Servisi’nin sahibi Şaban Kep, kalitesiz balataların risk yarattığına dikkat çekiyor. Kep; “Arka fren balatalarının demirleri galvaniz yapılıyor ve sahte balata çakılıyor, tüketicilere yeni balata olarak satılıyor. Dayanıklı olmayan bu tür kalitesiz balatalar büyük risk yaratıyor. Balatanın sahte olduğunu anlamak da kolay değil, uzmanlık işidir” diyor.
25 bin km’de bir kontrol şart
Fren balatalarının ömrü kullanım şartlarına göre değişkenlik gösterse de her 25 bin km’de bir balataların kontrol edilmesi gerekir. Şaban Kep, otomobil kullanıcılarının fren balatası gibi otomobilde hayati önem taşıyan bir parça için ekonomi yapmaya çalışmamaları gerektiğini söylüyor.
Yarı fiyatına da olsa etkisiz ve risk yaratacak balatalar yerine tanınmış ve kaliteli markaların tercih edilmesini öneren Kep, fren disklerinin ve fren hatlarının da düzenli olarak kontrol edilmesi gerektiğini belirtiyor.
Fren hidroliğinin 1.5 yılda bir değiştirilmesi, fren bakımının her 10 bin kilometrede bir yapılması zorunlu. Ancak fren hidroliğinin nem oranı fazla olan kentlerde daha kısa sürede değişmesi gerekiyor. Fren hidroliğinin eskiyip eskimediği, servislerde bulunan bir cihazla kontrol edilebiliyor.
Frenler neden tutmaz?
- Fren ana merkezinden, tekerlek fren merkezlerinden veya hortum ve rekorlardan hidrolik kaçağı olursa frenler tutmaz.
- Balatalar aşınırsa frenler zayıflar.
- Fren merkezinden hidrolik kaçağı olursa, balatalar yağlanır ve frenler tutmaz.
- Fren ayarı bozulursa, balatalar ısınır ve frenler zayıflar.
- Westinghouse’da arıza olursa frenler zayıflar veya tutmaz.
- Hidrolik yağı çok eskidiğinde ve fren boruları patladığında frenler boşalır.
Fren sisteminde arıza nasıl tespit edilir?
- Frene bastığınızda homurtuya benzer rahatsız edici bir ses çıkıyor ve fren pedalı titriyorsa, fren sisteminde bir arıza var demektir. Bu gibi durumlarda fren etkinliği azalır ve sürüş güvenliği de tehlikeye girer. Bu yüzden fazla zaman geçilmeden servise gitmelisiniz.
- Frene bastığınızda, pedal debriyaj yumuşaklığında döşemeye kadar iniyorsa, fren merkezinde bir sorun var demektir. Bu gibi durumlarda fren Westinghouse’unda, ana merkez bölgesinde bir kaçak olup olmadığı araştırılır. Bu bölgelerde hidrolik yağı lekeleri varsa, ana merkezin yenisiyle değiştirilmesi gerekir.
- Yüksek hızla giderken frene basıldığında pedal ve direksiyon titriyorsa, frenlerde problem var demektir. Bu da fren disklerinin kontrol edilmesi gerektiğini gösterir. Titreme, disklerin incelmesi ve yamulmasından kaynaklanır. Çözüm, disklerin ve fren balatalarının değiştirilmesidir.
- Ani bir şekilde frene basıldığında, otomobil sağa veya sola çekiyorsa, fren ayarlarında bir dengesizlik var demektir. Frene basıldığında hangi tarafa çekiyorsa, o tarafın freni iyi tutuyor demektir. Frenin dengesiz tutması çok tehlikelidir. Freni dengesiz olan bir araçla ani fren yapmak gerektiğinde, aracın devrilme riski vardır.
Bir motor ne zaman rektifiye(yenileme) edilir?
Içten yanmalı motorlarda motorun hareketli parçaları birbirlerine sürterek zamanla aşınırlar. Bir süre sonra parçalar arasında yağ filminin muntazam oluşmaması, kompresyon kaçaklarının artması ve yağın yakıta aşırı miktarda karışarak yanması sonucu motor başlangıçta göstermiş olduğu performanstan uzaklaşır ve motorda güç düşmesi gözlenir.
Rektifiye (daha doğrusu motor yenileme) esnasında motorun aşınmış parçaları orjinal fabrika üretimi değerleri doğrultusunda yenilenerek motor çalışmaya hazır hale getirilir.
kaynak : http://www.gmy.com.tr
